Mezolit

Mezolit, czyli średnia epoka kamienia (z języka greckiego „mezos” - „środkowy”, „lithos” - „kamień”) to okres rozwoju technicznego ludzkości - etap przejścia z paleolitu do neolitu.Mezolit rozpoczął się pod koniec plejstocenu, około 10 tysięcy lat temu, zakończył się zaś wraz z wprowadzeniem rolnictwa. Zamknięcie epoki mezolitycznej datuje się różnie w różnych częściach świata. Dla przykładu, na Bliskim Wschodzie rolnictwo istniało już pod koniec plejstocenu, więc epoka mezolityczna na tych obszarach jest krótka i skąpo opisana. W odniesieniu do obszarów, gdzie zlodowacenie było najwyżej częściowe, zamiast określenia „mezolit” spotyka się czasami słowo epipaleolit.W regionach, gdzie zmiany klimatyczne po ostatnim zlodowaceniu były poważniejsze, era mezolityczna utrzymywała się dłużej, czasami nawet całe milenia. Społeczności zamieszkujące Europę Północną były w stanie utrzymać się przy życiu dzięki bagnistym obszarom, których istnieniu sprzyjało ocieplenie klimatu. Warunki klimatyczne znalazły odzwierciedlenie w zachowaniu zamieszkujących określone obszary społeczności, co widać w zachowanych śladach kultury maglemoskiej i azylskiej. Kwestie środowiskowe dodatkowo opóźniły nastanie neolitu w północnej Europie do około 4000 roku p.n.e.

Pozostałości z epoki mezolitycznej są rzadkością i najczęściej ograniczają się do odpadków z domostw. W obszarach zalesionych znaleźć można pozostałości wyrębu drzew z tego właśnie okresu, choć szerzej zakrojona wycinka lasów nastąpiła dopiero w neolicie, wraz z rosnącym zapotrzebowaniem na ziemię pod uprawy.Z epoki mezolitu w większości obszarów pozostały małe złożone narzędzia krzemienne - mikrolity i mikroburiny. Gdzieniegdzie znaleziono również osprzęt wędkarski, topory ciesielskie i obiekty drewniane - łodzie i łuki. Przykłady nowszych technologii pojawiły się najwcześniej w Afryce, co należy skojarzyć z kulturą azylską, po czym przeniknęły do Europy dzięki wczesnym plemionom zamieszkującym obszary dzisiejszej Hiszpanii i Portugalii oraz plemionom zamieszkującym Palestynę. Niewykluczone jest, że bardziej zaawansowane narzędzia pojawiły się w kilku miejscach równocześnie, za sprawą wzajemnie niezależnego postępu cywilizacyjnego.